ارزیابی خطر فلزات سنگین در برخی محصولات کشاورزی

با وجودی که در سال های اخیر توجه مصرف کنندگان به اهمیت ارزش غذایی غلات و سبزیجات افزایش یافته است اما اطلاعات محدودی در زمینه تاثیر عناصر سنگین موجود در این محصولات بر احتمال ابتلاء به بیماری های سرطانی و غیر سرطانی ناشی از مصرف محصولات کشاورزی وجود دارد. لذا این پژوهش با هدف بررسی غلظت عناصر سنگین در برخی محصولات کشاورزی استان اصفهان و علاوه بر این میزان فلزات سنگین وارد شده به بدن و ارزیابی خطرپذیری عناصر سنگین برای انسان از طریق مصرف این محصولات با استفاده از روابط محاسبه خطرپذیری ابتلاء به بیماری های غیر سرطانی (thq) و بیماری های سرطانی صورت گرفت. جهت تعیین میزان فلزات سنگین موجود در نمونه ها تعداد 103 نمونه گیاهی از برنج، گندم، پیاز، تره، ریحان، کاهو، هویج، شوید و سیب زمینی از شهرستان های مختلف استان اصفهان بصورت تصادفی جمع آوری شد و غلظت فلزات سنگینی مانند آرسنیک، کادمیم، نیکل، روی و مس موجود در نمونه ها با دستگاه icp اندازه گیری شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد میزان آرسنیک موجود در نمونه های برنج، گندم و پیاز بیشتر از حد استانداردfao بودنند همچنین سرب موجود در نمونه های تره، ریحان، شوید و کاهو هم بالاتر از استاندارد fao بودنند و بقیه عناصر موجود در نمونه ها دارای میانگین غلظت پائین تر از حد استاندارد تعیین شده توسط (who) بودنند. میانگین غلظت کادمیم در تمامی نمونه ها کمتر از حد تشخیص دستگاه بود. مقدار شاخص خطرپذیری کل برای ابتلاء به بیماری های غیرسرطانی از طریق مصرف محصولات مورد مطالعه در کودکان به ترتیب برای حالت میانگین و بیشینه مصرف 72/1 و 96/1 بود و همین پارامتر برای گروه سنی افراد بالغ 08/2 و 01/3 بود. در هر دو گروه سنی مورد مطالعه، آرسنیک دارای سطح متوسط احتمال خطرپذیری به بیماری های سرطانی را دارا می باشد و سرب در هر دو گروه سنی دارای سطح قابل قبول از نظر خطرپذیری به بیماری های سرطانی است. کلمات کلیدی: اصفهان، فلزات سنگین، شاخص خطرپذیری، محصولات کشاورزی